KRUPOWKI.biz

strona główna

Dolne KRUPÓWKI

Krupówki - od ul. Nowotarskiej do ul. Zborowskiego. Nasz spacer rozpoczynamy przy ul. Nowotarskiej, na samym dole Krupówek.

Narożny dom po lewej stronie (ul. Krupówki 1) to najstarszy zakopiański hotel, którym od 1885 roku zarządzał Romuald Kulig. Do 1898 roku Hotel pod Gewontem był największym hotelem w Zakopanem, z 18 pokojami na górze oraz restauracją z werandą od strony ul. Nowotarskiej i salą bilardowa na dole. W latach 90. XIX w sprzed hotelu trzy razy dziennie wyruszał konny omnibus do Jaszczurówki. Była to pierwsza linia komunikacyjna w Zakopanem.
Po wojnie hotel stracił pierwotną funkcję. (...) Mimo zabytkowego charakteru, od czasów II wojny światowej dom był przeznaczony do rozbiórki. W latach 90. XX w. został wyremontowany, a obecnie działa tutaj bar mleczny, a także sklep i restauracja Gazdowo Kuźnia.

Po przeciwnej stronie, nad potokiem stoi dawny dom Romualda Kuliga o nazwie Wenecja, w którym były i są sklepy.
Sąsiedni budynek (ul. Krupówki 2/4) zwraca uwagę północno-wschodnim narożnikiem wysuniętym daleko na chodnik. Dom został rozbudowany przez Niemców w 1942 r. jako siedziba zakładów mięsnych Karola Imke. (..) Front budynku miał wyznaczać nowy kierunek dolnego odcinka ulicy Głównej (tak okupanci nazywali Krupówki), by ten łagodnie przechodził w ulicę Nowotarską. Obecnie w tym budynku znajdują się apartamenty Villa Vita, restauracja Czarny Staw, pizzeria.

Kilkanaście metrów dalej, po przeciwnej stronie Krupówek znajduje się Kościół Najświętszej Rodziny, którego budowę rozpoczął w 1877 r pierwszy proboszcz Zakopanego ks. Józef Stolarczyk, kupując za pieniądze własne i ofiarowne przez Wojciecha Bachledę - Księżyka i Jana Gąsienicę - Staszeczka parcelę przy Krupówkach, na której stała figura Świętego Jana Nepomucena. Projekt u Józefa Dziekońskiego z Warszawy zamówił Tytus Chałubiński. Budowa trwała 19 lat i zakończył ją w 1896 r. ks. proboszcz Kazimierz Kaszelewski. Konsekracji kościoła dokonał 16 września 1899r biskup Jan Puzyna. Na szczególną uwagę zasługuje boczna kaplica św. Jana Chrzciciela wykonana w 1899 roku przez Stanisława Witkiewicza na zamówienie rodziny Gnatowskich. Zaprojektowana w każdym szczególe w stylu zakopiańskim jest jednym z najcenniejszych zabytków Zakopanego.

Figurki świętych i głowy aniołków rzeźbił Jan Nalborczyk a ołtarz, ławki , konfesjonał, chórek muzyczny i wszystkie ozdoby ornamentacyjne wykonał rzeźbiarz góralski Józef Gąsienica-Kaspruś. Obraz olejny w ołtarzu, pędzla samego Witkiewicza przedstawia św. Jana Chrzciciela na tle Czarnego Stawu Gąsienicowego. W rysach świętego nietrudno doszukać się podobieństwa do autora obrazu.

Trasa wycieczki prowadzi dalej prawą stroną ulicy, wzdłuż Foluszowego Potoku- odnogi potoku Bystra utworzonej sztucznie w XIX wieku. Foluszowy Potok płynie równolegle do głównej osi miasta wyznaczonej ulicami Krupówki i Zamoyskiego. Jego wody poruszały przez długi czas młyny folusza (który dał mu nazwę), piły tartaków, kamienie młynów i turbiny elektrowni.
Wzdłuż strumienia
ciągnie się w tym miejscu długi szereg pseudoregionalnych szałasów oferujących pamiątki, zabawki i wyroby góralskie.
W prawo przez mostek odchodzi ścieżka do nieco większego drewnianego domu Młyniska, w którym mieści się między innymi restauracja grecka Rodos, kawiarnia Antrakt oraz galeria minerałów i ezoteryki o nazwie Galena. W XIXw był tu tartak Jana Gąsienicy-Staszeczka, a później młyn przerobiony na jedną z pierwszych w Zakopanem elektrowni wodnych (własność Franciszka Pawlicy), która zasilała usytuowane po przeciwnej stronie ulicy budynki mieszkalne.

Wszystkie cytaty pochodzą z książki Zakopane Przewodnik historyczny napisanej przez Macieja Pinkwarta i Lidię Długołęcką-Pinkwart.

---