KRUPOWKI.biz

Dolne KRUPÓWKI 3

Spacer Krupówkami Krupówki między ul. Zborowskiego a ulicami Kościuszki i Zaruskiego

Do głównego ciągu Krupówek wracamy ul. J. Zborowskiego. Tuż przy mostku, w 1901 r. otwarto pierwszy sklep pod nazwą Pamiątki Zakopiańskie, prowadzony przez Józefa Laskę, absolwenta wiedeńskiej szkoły przemysłowej, a od 1885 r. nauczyciela Szkoły Przemysłu Drzewnego, który w Zakopanem przez 37 lat uczył fabrykowania galanterii drewnianej i pamiątek. Tam też istniał później Bazar Tatrzański Heleny Asłanowicz, gdzie sprzedawano wyroby galanteryjne, a potem prowadzono wypożyczalnię nart i sanek. Oba sklepiki spłonęły w 1927 r.
Naprzeciw, po lewej stronie Krupówek, wznosi się ciąg budynków usytuowanych na gruntach Jana Gąsienicy-Staszeczka, odziedziczonych po nim przez rodzinę Pawliców. Najstarszy jest zabytkowy dom przy ul. Krupówki 9 - prawdopodobnie pierwszy zakopiański pensjonat. To u Staszeczka zatrzymał się w 1848 r. ks. Józef Stolarczyk, gdy przyjechał obejmować zarząd parafii w Zakopanem. Tutaj też w 1873 r. mieszkał Tytus Chałubiński

Obok, na wysokiej skarpie stoi hotel Sabała (ul. Krupówki 11). W miejscu tym w 1896 r. zbudowano dom Jana Gąsienicy-Staszeczka, od 1900 r. prowadzony jako hotel-pensjonat Staszeczkówka przez jego zięcia Franciszka Pawlicę. Dla gości przygotowano 30 pokoi, restaurację i salę bilardową, a na zapleczu korty tenisowe i zajezdnię własnych powozów. Przed I wojną światową mieszkał w nim Kazimierz Przerwa-Tetmajer z synem. Po II wojnie światowej w Staszeczkówce mieścił się Dom Wycieczkowy PTTK i stacja meteorologiczna, potem internat technikum Tkactwa Artystycznego. W 1994 r. budynek został zakupiony przez Marka Furmana i Andrzeja Guta-Mostowego, a w latach 1996-1998 wyremontowany i przebudowany według projektu architekta Krzysztofa Kiełba. Powstał nowoczesny, dogodnie usytuowany hotel zachowujący cechy budownictwa góralskiego. (...) W przyziemiu Sabały otwarto kilka nowocześnie urządzonych sklepów.

Podobną historię ma sąsiedni budynek (ul. Krupowki 13), obecnie rozbudowany w obiekt hotelowo-gastronomiczny (druga część hotelu Sabała i karczma Siklawa). Początkowo, w pierwszych latach XX w. mieścił się w nim pensjonat Gerlach, prowadzony przez Józefa Delabińskiego, a potem przez Anielę Borne.

Powyżej zaczyna się ciąg zwartej zabudowy miejskiej Krupówek. W murowanych kamienicach z okresu międzywojennego kryją się typowe dla śródmieścia punkty usługowo-handlowe, a w oficynach i na wyższych piętrach - mieszkania.
Tam gdzie ulokował się Bank Przemysłowo-Handlowy (obecnie PKO SA - ul. Krupówki 19), w dużym ogrodzie stał drewniany dom Jana Krzeptowskiego. W miejscu, gdzie dziś budynek banku łączy się z hotelem Giewont (Pizza Hut), na przełomie XIX i XX w. nieco w głębi stała willa Libeltówka, w której mieszkał i ordynował jeden z najsłynniejszych zakopiańskich lekarzy, dr Tomasz Janiszewski.

Na miejscu okazałego hotelu Gromada (szerzej znany pod dawną nazwa Gazda) do 1974 r. stał drewniany dom, w którym mieścił się bar Zagłoba (przedtem noszący nazwy Szynk pod Pocztą lub U Papieża - od nazwiska właściciela) oraz sklepy: modystki, pamiątkarski i tekstylny.

Dalsza trasa prowadzi przez skrzyżowanie ul. Krupówki z ul. Kościuszki i ul. Zaruskiego. Punkt ten jest obecnie uważany za centralne miejsce Zakopanego.

Wszystkie cytaty pochodzą z książki Zakopane Przewodnik historyczny napisanej przez Macieja Pinkwarta i Lidię Długołęcką-Pinkwart.